Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

pectora V

  • 1 Cónscia méns ut cúique suá (e)st, ita cóncipit íntra Péctora pró factó spémque metúmque suó

    Какие кто сознает за собой деяния, такие надежды или страхи порождает это в глубине его сердца.
    Овидий, "Фасты", I, 485-86.
    ср. Цицерон, "Письма к Аттику", XII, 28, 2: Mea mihi conscientia pluris est quam omnium sermo. "Для меня моя совесть значит больше, чем речи всех"
    ср. А. С. Пушкин "Борис Годунов":
    Ах, чувствую: ничто не может нас
    Среди мирских печалей успокоить;
    Ничто, ничто... едина разве совесть.
    Так, здравая, она восторжествует
    Над злобою, над темной клеветою.
    Но если в ней единое пятно,
    Единое случайно завелося,
    Совесть может преисполнять нас страхом, так же как может преисполнять уверенностью и душевным спокойствием. О себе я могу сказать, что во многих случаях я шел гораздо более твердым шагом в силу внутреннего побуждения моей воли и сознания чистоты моих помыслов. Conscia mens ut cuique sua est, ita concipit intra pectora pro facto spemque metumque suo. (Мишель Монтень, О совести.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Cónscia méns ut cúique suá (e)st, ita cóncipit íntra Péctora pró factó spémque metúmque suó

  • 2 Quid nón mortália péctora cógis, Áuri sácra famés!

    К чему не склоняешь ты смертные души, проклятая страсть к золоту!
    Вергилий, "Энеида", III, 57.
    Потребность в обогащении, желание иметь состояние, надежда на приобретение, конкуренция, соревнование и даже честолюбие являются душой производства. - Нет, нет, ибо все это в Икарии производится без этого, но гнусный эгоизм, бесчеловечная жадность, ненасытная и роковая жажда золота (quid non mortalia pectora cogis, auri sacra fames!), роскошь и ее разлучный спутник - нищета, толкающая на преступление (malesuada fames [ Злой советчик голод (Вергилий, "Энеида", VI, 276). - авт. ]), является настоящим источником того моря зла, которое грозит потопить человечество. (Этьен Кабе, Путешествие в Икарию.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Quid nón mortália péctora cógis, Áuri sácra famés!

  • 3 pectus

    pectus, ŏris, n. [kindred with the Sanscr. vakshas, pectus], the breast, in men and animals.
    I.
    Lit., the breast, the breastbone:

    pectus, hoc est ossa praecordiis et vitalibus natura circumdedit,

    Plin. 11, 37, 82, § 207; cf. Cels. 8, 7 fin.; 8, 8, 2:

    meum cor coepit in pectus emicare,

    Plaut. Aul. 4, 3, 4:

    dignitas, quae est in latitudine pectoris,

    Quint. 11, 3, 141:

    summis digitis pectus appetere,

    id. 11, 3, 124; 11, 3, 122:

    pectore adverso,

    id. 2, 15, 7:

    aequo pectore,

    upright, not inclined to one side, id. 11, 3, 125:

    pectore in adverso ensem Condidit,

    Verg. A. 9, 347:

    in pectusque cadit pronus,

    Ov. M. 4, 578:

    latum demisit pectore clavum,

    Hor. S. 1, 6, 28; 2, 8, 90 et saep.; Vulg. Gen. 3, 14.—In the poets freq., in plur., of a person's breast: hasta volans perrumpit pectora ferro, Liv. Andron. ap. Prisc. p. 760 P.; Ov. M. 4, 554.—
    II.
    Transf.
    A.
    The stomach ( poet.):

    reserato pectore diras Egerere inde dapes... gestit,

    Ov. M. 6, 663.—
    B.
    The breast.
    1.
    As the seat of affection, courage, etc., the heart, feelings, disposition:

    somnum socordiamque ex pectore oculisque amovere,

    Plaut. Ps. 1, 2, 11:

    Ah, guttula Pectus ardens mi adspersisti,

    i. e. a little comforted, id. Ep. 4, 1, 32:

    in amicitiā, nisi, ut dicitur, apertum pectus videas, etc.,

    Cic. Lael. 26, 97:

    si non ipse amicus per se amatur toto pectore ut dicitur,

    id. Leg. 1, 18, 49:

    pietate omnium pectora imbuere,

    Liv. 1, 21, 1:

    metus insidens pectoribus,

    id. 10, 41, 2; 1, 56, 4:

    quinam pectora semper impavida repens terror invaserit,

    id. 21, 30, 2:

    in eodem pectore nullum est honestorum turpiumque consortium,

    Quint. 12, 1, 4; 2, 5, 8:

    te vero... jam pectore toto Accipio,

    Verg. A. 9, 276:

    his ubi laeta deae permulsit pectora dictis,

    id. ib. 5, 816:

    robur et aes triplex circa pectus erat,

    Hor. C. 1, 3, 10; 2, 12, 15:

    pectoribus mores tot sunt quot in orbe figurae,

    id. A. A. 1, 759:

    mollities pectoris,

    tender-heartedness, id. Am. 3, 8, 18; id. H. 19, 192; so,

    pectus amicitiae,

    a friendly heart, a friend, Mart. 9, 15, 2; Stat. S. 4, 4, 103; Manil. 2, 600.— Of courage, bravery:

    cum tales animos juvenum et tam certa tulistis Pectora,

    Verg. A. 9, 249:

    te vel per Alpium juga... Forti sequemur pectore,

    Hor. Epod. 1, 11; Val. Fl. 6, 288.—Of conscience:

    vita et pectore puro,

    Hor. S. 1, 6, 64:

    pectora casta,

    Ov. H. 13, 30.—
    2.
    The soul, spirit, mind, understanding:

    de hortis toto pectore cogitemus,

    Cic. Att. 13, 12, 4; so,

    incumbe toto pectore ad laudem,

    id. Fam. 10, 10, 2:

    onerandum complendumque pectus maximarum rerum et plurimarum suavitate,

    id. de Or. 3, 30, 121:

    quod verbum in pectus Jugurthae altius descendit,

    Sall. J. 11, 7; Liv. 1, 59:

    (stultitiam tuam) in latebras abscondas pectore penitissumo,

    Plaut. Cist. 1, 1, 64:

    multipotens pectus habere, ut copias... pectore promat suo,

    id. Bacch. 4, 1, 8 Fleck.: haben' tu amicum quoi pectus sapiat? id. Trin. 1, 2, 53; id. Bacch. 4, 4, 12:

    at Cytherea novas artes, nova pectore versat Consilia,

    Verg. A. 1, 657:

    oculis pectoris aliquid haurire,

    Ov. M. 15, 63; id. Tr. 3, 1, 64:

    memori referas mihi pectore cuncta,

    Hor. S. 2, 4, 90:

    nunc adbibe puro Pectore verba,

    id. Ep. 1, 2, 68; 2, 1, 128:

    pectore arripere artes,

    Tac. Or. 28:

    pectus est quod disertos facit, et vis mentis,

    Quint. 10, 7, 15; Ov. P. 2, 4, 24:

    succinctaque pectora curis,

    Stat. S. 5, 1, 77:

    rara occulti pectoris vox,

    i. e. a reserved disposition, Tac. A. 4, 52:

    dicere de summo pectore,

    i.e. without much reflection, Gell. 17, 13, 7.—Of inspired persons:

    incaluitque deo quem clausum pectore habebat,

    Ov. M. 2, 641; Verg. A. 6, 48; Stat. Th. 4, 542.—
    3.
    The person, individual, regarded as a being of feeling or passion:

    cara sororum Pectora,

    Verg. A. 11, 216:

    mihi Thesea pectora juncta fide,

    Ov. Tr. 1, 3, 66:

    pectus consulis gerere,

    Liv. 4, 13; cf. Mart. 9, 15; Manil. 2, 600; Stat. S. 4, 4, 103.

    Lewis & Short latin dictionary > pectus

  • 4 pectus

    pectus, oris, n. [st2]1 [-] poitrine, sein, coeur. [st2]2 [-] coeur, âme, conscience, sensiblilité, courage. [st2]3 [-] esprit, pensée, intelligence, mémoire.    - aequo pectore, Quint, 11, 3, 125: la poitrine droite.    - hasta perrumpit pectora, Liv. Andron. ap. Prisc. p. 760 P: la lance lui brise la poitrine.    - pectus amicitiae, Mart. 9, 15, 2: un coeur d'ami.    - amare toto pectore: aimer de tout son coeur.    - alicui ad pectus advolare: se présenter à l’esprit de qqn.    - toto pectore cogitare: penser de toute son intelligence.    - dicere de summo pectore, Gell. 17, 13, 7: parler à la légère.    - excidere (labi) pectore alicujus: être banni du souvenir de qqn.    - oculis pectoris aliquid haurire, Ov. M. 15.63: pénétrer qqch par le regard de l'intelligence.
    * * *
    pectus, oris, n. [st2]1 [-] poitrine, sein, coeur. [st2]2 [-] coeur, âme, conscience, sensiblilité, courage. [st2]3 [-] esprit, pensée, intelligence, mémoire.    - aequo pectore, Quint, 11, 3, 125: la poitrine droite.    - hasta perrumpit pectora, Liv. Andron. ap. Prisc. p. 760 P: la lance lui brise la poitrine.    - pectus amicitiae, Mart. 9, 15, 2: un coeur d'ami.    - amare toto pectore: aimer de tout son coeur.    - alicui ad pectus advolare: se présenter à l’esprit de qqn.    - toto pectore cogitare: penser de toute son intelligence.    - dicere de summo pectore, Gell. 17, 13, 7: parler à la légère.    - excidere (labi) pectore alicujus: être banni du souvenir de qqn.    - oculis pectoris aliquid haurire, Ov. M. 15.63: pénétrer qqch par le regard de l'intelligence.
    * * *
        Pectus, pectoris, pen. corr. n. g. Plin. La poictrine, Le pictre, Le pis, Le brichet.
    \
        Castigato planus sub pectore venter. Ouid. Soubz la poictrine tant bien formee qu'il n'y a que redire ne reprendre.
    \
        Lymphatum. Ouid. D'homme furieux.
    \
        Ambire aliquem pectore. Lucan. Embrasser.
    \
        Distrinxit arundine pectus. Ouid. Il a blessé d'une fleiche.
    \
        Fouere aliquid aperto pectore. Ouid. Mettre sa poictrine nue dessus.
    \
        Haurire pectora ferro. Ouid. Percer.
    \
        Pectus. Plaut. Le coeur et courage.
    \
        Corpus sine pectore. Horat. Sans coeur.
    \
        Apertum pectus. Cic. Un coeur ouvert, et sans simulation.
    \
        Certa pectora. Virgil. Courages asseurez et constants.
    \
        Foecundum pectus. Stat. Esprit garni de grand scavoir et prudent advis en plusieurs sortes, fecond et copieux en diversité de prudents conseils et advis.
    \
        Generosa pectora. Ouid. Noble coeur.
    \
        Intacta pectora lucro. Claud. Sans avarice.
    \
        Nescia vinci pectora. Virg. Coeur invincible.
    \
        Purum pectus. Horat. Un coeur pur et net, Sans malice.
    \
        Remisso pectore ac placido aliquid ferre. Seneca. Id est, aequo animo. Sans s'esmouvoir.
    \
        Captus toto pectore. Ouid. Insensé.
    \
        Cessit amor pectore. Ouid. S'en est allé.
    \
        Recipere pectus. Seneca. Reprendre courage.

    Dictionarium latinogallicum > pectus

  • 5 tundo [1]

    1. tundo, tutudī, tūnsum u. tūsum, ere (zu Wz. steud, stoßen, schlagen, altind. tudáti, er stößt, gotisch stautan, ahd. stōzin, nhd. stoßen), stoßen, schlagen, hämmern, I) eig.: 1) im allg.: tympana, die Pauken schlagen, Ov.: aliquid malleo, Donat.: virgas lini in saxo stuppario malleo, Plin. (u. so bl. linum frangere tundereque, Plin.): converso bacillo alci oculos vehementissime, Cic.: pectora manu, Ov. (u. so bl. sua pectora, Lact., pectora, Apul.: u. tunsae pectora palmis, Verg.): terram pede, Hor.: lapidem digito, Lucr.: corpus crebro ictu, Lucr.: ferrum non aptum tundendo, um geschlagen zu werden, Plin.: tunsae fruges, gedroschene, Verg.: tunsis pectoribus, Verg. – Sprichw., tundere eandem incudem, auf denselben Amboß schlagen = immer dieselbe Sache betreiben, Cic. de or. 2, 162. – 2) insbes.: a) stoßen = zerstampfen, zerstoßen, im Mörser, Plin.: alqd in farinam, Plin.: aes, kleinstoßen, pochen, Plin.: tunsum allium, Colum.: tunsa testa, Vitr.: tusum marmor, Plin.: tusa herba, Plin. – b) hämmern = durch Hämmern bilden, funditur, sculpitur, tunditur Iuppiter, Augustin. epist. 91, 5. – II) übtr., durch Reden gleichs. auf jmd. hämmern = ihn bestürmen, betäuben, aures, Plaut.: assiduis hinc atque illinc vocibus heros tunditur, Verg.: absol., tundendo effecit senex, durch das viele Vorpredigen und Erinnern, Ter. – / Perf. auch tunsī nach Charis. 248, 2 u. Diom. 372, 18: parag. Infin. tundier, Lucr. 4, 931 (934).

    lateinisch-deutsches > tundo [1]

  • 6 tundo

    1. tundo, tutudī, tūnsum u. tūsum, ere (zu Wz. steud, stoßen, schlagen, altind. tudáti, er stößt, gotisch stautan, ahd. stōzin, nhd. stoßen), stoßen, schlagen, hämmern, I) eig.: 1) im allg.: tympana, die Pauken schlagen, Ov.: aliquid malleo, Donat.: virgas lini in saxo stuppario malleo, Plin. (u. so bl. linum frangere tundereque, Plin.): converso bacillo alci oculos vehementissime, Cic.: pectora manu, Ov. (u. so bl. sua pectora, Lact., pectora, Apul.: u. tunsae pectora palmis, Verg.): terram pede, Hor.: lapidem digito, Lucr.: corpus crebro ictu, Lucr.: ferrum non aptum tundendo, um geschlagen zu werden, Plin.: tunsae fruges, gedroschene, Verg.: tunsis pectoribus, Verg. – Sprichw., tundere eandem incudem, auf denselben Amboß schlagen = immer dieselbe Sache betreiben, Cic. de or. 2, 162. – 2) insbes.: a) stoßen = zerstampfen, zerstoßen, im Mörser, Plin.: alqd in farinam, Plin.: aes, kleinstoßen, pochen, Plin.: tunsum allium, Colum.: tunsa testa, Vitr.: tusum marmor, Plin.: tusa herba, Plin. – b) hämmern = durch Hämmern bilden, funditur, sculpitur, tunditur Iuppiter, Augustin. epist. 91, 5. – II) übtr., durch Reden gleichs. auf jmd. hämmern = ihn bestürmen, betäuben, aures, Plaut.: assiduis hinc atque illinc vocibus heros tunditur, Verg.: absol., tundendo effecit senex, durch das viele Vorpredigen und Erinnern, Ter. –
    ————
    è Perf. auch tunsī nach Charis. 248, 2 u. Diom. 372, 18: parag. Infin. tundier, Lucr. 4, 931 (934).
    ————————
    2. tundo, s. tondeo .

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > tundo

  • 7 pectus

        pectus oris, n    [PAC-], a breast, breast-bone: pectore in adverso ensem Condidit, V.: in pectus cadit pronus, O.: latum demisit pectore clavom, H.: esse vincto pectore, ut gracilae sient, tightlaced, T.— The stomach: reserato pectore, O.— The breast, heart, feelings, disposition: amari toto pectore: metus insidens pectoribus, L.: laeta deae permulsit pectora dictis, V.: Illi robur et aes triplex Circa pectus erat, H.: mollities pectoris, tender-heartedness, O.: vitā et pectore puro, conscience, H.: pectora casta, O.— The soul, spirit, mind, understanding: de hortis toto pectore cogitemus: quod verbum in pectus Iugurthae altius descendit, S.: novum in Bruti pectore ingenium, L.: nova pectore versat Consilia, V.: oculis ea pectoris hausit, the mind's eye, O.: memori referas mihi pectore cuncta, H.: deus quem clausum pectore habebat, i. e. who inspired her, O.— A character, heart, person: cara sororum Pectora, V.: mihi Thesea pectora iuncta fide, O.
    * * *
    breast, heart; feeling, soul, mind

    Latin-English dictionary > pectus

  • 8 pectus

    oris n.
    1) часто pl. грудь ( nudum CC)
    2) мужество, смелость
    3) душа, сердце (toto pectore amare C; p. est, quod disertos facit O; artibus ingenuis pectora mollescunt O)
    pectore puro placēre alicui H — понравиться кому-л. чистотой (своего) сердца
    4) вдохновение (aspicies, quantum dederis mihi pectoris O)
    5) ум, рассудок ( toto pectore cogitare C)
    excĭdere pectore O — изглаживаться из памяти, забываться
    6) утроба, желудок ( pectore ēgerĕre dapes O)
    7) личность, человек

    Латинско-русский словарь > pectus

  • 9 pectus

    pectus, oris, n. (vielleicht zu altind. pakša-ḥ, Flügel, Achsel), die Brust an Menschen u. Tieren, I) eig., die Brust, der Brustknochen, das Brustbein, Cels., Verg. u.a.: p. latum, Plin.: pectoris latitudo, Quint.: exstare (sc. aquā) pectore tenus, Tac.: nudare pectus, Liv.: antrum pectoris, Brusthöhle, Augustin.: reserato pectore, das Innere der Brust, Ov. – Plur. poet. v. der Brust einer Person, Ov. u.a. – II) bildl., die Brust, 1) als Sitz des Mutes, der Empfindung, Neigung, Affekte usw., das Herz, Gefühl, die Seele, sed haec res mihi in pectore et corde (Herz u. Seele) curae est, Plaut.: canum fido cum pectore corda, Ter.: dura illa pectora (v. d. Samnitern), Liv.: toto pectore amare, von ganzem Herzen, Cic.: eā pietate omnium pectora imbuere, ut etc., Liv. – forti pectore, Mut, Hor.: pectore puro, Gewissen, Bewußtsein, Hor. – u. wie Herz, Seele, p. amicitiae, Freundesherz, Freund, Manil. u.a.: cara sororum pectora, Verg. – 2) als Sitz der Einsicht, des Verstandes usw., das Herz, der Sinn, die Einsicht, der Verstand, Geist, die Seele, toto pectore cogitare, Cic.: non tu corpus eras sine pectore, Hor.: pectore habere deum, v. Begeisterten, Ov.: excĭdere pectore alcis, vergessen werden, Ov.: de summo pectore dicere, unüberlegterweise, Gell.

    lateinisch-deutsches > pectus

  • 10 gesto

    gesto, āre, āvi, ātum [gero] - tr. - [st1]1 [-] porter çà et là.    - caput gestari in pilo, Cic. Phil. 11, 15, [il ordonna] que sa tête fût promenée au bout d'une pique.    - gestare lecticā, Hor. S. 2, 3, 214: porter (promener) en litière.    - gestari: être transporté [à cheval, en voiture, en litière], voyager, circuler. --- Sen. Ep. 122, 9 ; Mart. 1, 13,8 ; 12, 17, 3 ; Juv. 7, 179.    - sellā gestari: aller en chaise à porteur. [st1]2 [-] porter habituellement sur soi, avec soi.    - Plaut. Rud. 1081; Hor. O. 1, 35, 19.    - non obtunsa adeo gestamus pectora, Virg. En. 1, 567: nous n'avons pas des coeurs si grossiers. --- cf. Plaut. Merc. 572.    - gestare arma umeris, Liv. 27, 48, 16: porter ses armes sur les épaules.    - gestare gemmam digito, Plin. 2, 63, 63, § 158: porter une bague au doigt, avoir une bague au doigt.    - gestare coronam lauream capite, Suet. Tib. 69: avoir une couronne de laurier sur la tête.    - fig. gestare aliquem in sinu, Ter. Ad. 709: porter qqn dans son coeur ; ou in oculis. --- Ter. Eun. 401. [st1]3 [-] transporter.    - ex urbe irritamenta gulae gestabantur, Tac. H. 2, 62: de Rome on transportait des mets excitants. [st1]4 [-] colporter.    - gestare crimina, Plaut. Ps. 427: colporter des accusations. --- cf. Sen. Ep. 123, 8. [st1]5 [-] absol. se faire porter en litière.    - Suet. Dom. 11; Galb. 8.
    * * *
    gesto, āre, āvi, ātum [gero] - tr. - [st1]1 [-] porter çà et là.    - caput gestari in pilo, Cic. Phil. 11, 15, [il ordonna] que sa tête fût promenée au bout d'une pique.    - gestare lecticā, Hor. S. 2, 3, 214: porter (promener) en litière.    - gestari: être transporté [à cheval, en voiture, en litière], voyager, circuler. --- Sen. Ep. 122, 9 ; Mart. 1, 13,8 ; 12, 17, 3 ; Juv. 7, 179.    - sellā gestari: aller en chaise à porteur. [st1]2 [-] porter habituellement sur soi, avec soi.    - Plaut. Rud. 1081; Hor. O. 1, 35, 19.    - non obtunsa adeo gestamus pectora, Virg. En. 1, 567: nous n'avons pas des coeurs si grossiers. --- cf. Plaut. Merc. 572.    - gestare arma umeris, Liv. 27, 48, 16: porter ses armes sur les épaules.    - gestare gemmam digito, Plin. 2, 63, 63, § 158: porter une bague au doigt, avoir une bague au doigt.    - gestare coronam lauream capite, Suet. Tib. 69: avoir une couronne de laurier sur la tête.    - fig. gestare aliquem in sinu, Ter. Ad. 709: porter qqn dans son coeur ; ou in oculis. --- Ter. Eun. 401. [st1]3 [-] transporter.    - ex urbe irritamenta gulae gestabantur, Tac. H. 2, 62: de Rome on transportait des mets excitants. [st1]4 [-] colporter.    - gestare crimina, Plaut. Ps. 427: colporter des accusations. --- cf. Sen. Ep. 123, 8. [st1]5 [-] absol. se faire porter en litière.    - Suet. Dom. 11; Galb. 8.
    * * *
        Gesto, gestas, gestare, Frequentatiuum. Plaut. Porter.
    \
        Gestare in aluo. Plaut. Estre grosse, Porter en son ventre.
    \
        Gestare collo. Plin. Porter à son col.
    \
        Gestare aliquem in sinu. Terent. Le porter à son sein, Le grandement aimer.
    \
        Meum animum gestas, scis quis acturus siem. Plaut. Tu congnois mon courage, et ma volunté, Tu as mon coeur en ta manche.
    \
        Non obtusa adeo gestamus pectora. Virgil. Nous ne sommes point tant cruels et inhumains.
    \
        Ferrum et scopulos gestare in corde. Ouid. Avoir le coeur dur et cruel.

    Dictionarium latinogallicum > gesto

  • 11 transigo

    transigo, ĕre, ēgi, actum [trans + ago] - tr. - [st2]1 [-] pousser à travers ou jusqu'au bout. [st2]2 [-] percer de part en part, transpercer, traverser. [st2]3 [-] passer (sa vie, son existence). [st2]4 [-] mener à bonne fin, régler, achever, accomplir, trancher, arranger, accommoder, conclure, en finir, terminer.    - transigere per pectora ensem, Sil.: passer son épée à travers la poitrine.    - transigit se ipsum gladio, Tac.: il se transperce de son glaive.    - transigere tempus per ostentationem, Tac.: passer son temps à se donner en spectacle.    - negotium transigere: mener à bonne fin une affaire, régler une affaire.    - aliquid cum aliquo transigere: régler qqch avec qqn.    - cum privatis transigere minore pecunia, Cic. Att. 4: en finir avec des particuliers à moins de frais.    - cum aliqua re transigere: en finir avec qqch.    - vixdum mense transacto, Suet. Vit. 8: un mois s'étant à peine écoulé.    - transigi sorte, Liv.: être décidé par la voie du sort.    - transigere fabulum, Plaut.: jouer une pièce.    - transactum est de me: c'en est fait de moi.    - transactum negotium, Ulp.: arrangement à l'amiable.    - postremo inter se transigant ipsi, Ter. Hec. 3: bref, qu'ils s'arrangent entre eux!
    * * *
    transigo, ĕre, ēgi, actum [trans + ago] - tr. - [st2]1 [-] pousser à travers ou jusqu'au bout. [st2]2 [-] percer de part en part, transpercer, traverser. [st2]3 [-] passer (sa vie, son existence). [st2]4 [-] mener à bonne fin, régler, achever, accomplir, trancher, arranger, accommoder, conclure, en finir, terminer.    - transigere per pectora ensem, Sil.: passer son épée à travers la poitrine.    - transigit se ipsum gladio, Tac.: il se transperce de son glaive.    - transigere tempus per ostentationem, Tac.: passer son temps à se donner en spectacle.    - negotium transigere: mener à bonne fin une affaire, régler une affaire.    - aliquid cum aliquo transigere: régler qqch avec qqn.    - cum privatis transigere minore pecunia, Cic. Att. 4: en finir avec des particuliers à moins de frais.    - cum aliqua re transigere: en finir avec qqch.    - vixdum mense transacto, Suet. Vit. 8: un mois s'étant à peine écoulé.    - transigi sorte, Liv.: être décidé par la voie du sort.    - transigere fabulum, Plaut.: jouer une pièce.    - transactum est de me: c'en est fait de moi.    - transactum negotium, Ulp.: arrangement à l'amiable.    - postremo inter se transigant ipsi, Ter. Hec. 3: bref, qu'ils s'arrangent entre eux!
    * * *
        Transigo, transigis, pen. corr. transegi, pen. prod. transactum, transigere, Ex trans et ago. Valer. Flac. Passer oultre.
    \
        Transegit pectora mucro. Sil. A percé tout oultre.
    \
        Transigere vitam. Sallust. Passer le temps de sa vie.
    \
        Transigere. Plaut. Achever et parfaire.
    \
        Transigere. Cic. Convenir et appointer de quelque affaire qui estoit en doubte, Transiger.
    \
        Negotium transigere. Cic. Mettre à fin.
    \
        Controuersiam transigere. Ci. Transiger et appointer de quelque different.
    \
        Transactum est. Brutus ad Ciceronem. C'en est faict.
    \
        Transactum putabant Herbitenses: quum iste, etc. Cic. Ils pensoyent que la chose fust toute accordee et appoinctee.

    Dictionarium latinogallicum > transigo

  • 12 pectus

    pectus, oris, n. (vielleicht zu altind. pakša-ḥ, Flügel, Achsel), die Brust an Menschen u. Tieren, I) eig., die Brust, der Brustknochen, das Brustbein, Cels., Verg. u.a.: p. latum, Plin.: pectoris latitudo, Quint.: exstare (sc. aquā) pectore tenus, Tac.: nudare pectus, Liv.: antrum pectoris, Brusthöhle, Augustin.: reserato pectore, das Innere der Brust, Ov. – Plur. poet. v. der Brust einer Person, Ov. u.a. – II) bildl., die Brust, 1) als Sitz des Mutes, der Empfindung, Neigung, Affekte usw., das Herz, Gefühl, die Seele, sed haec res mihi in pectore et corde (Herz u. Seele) curae est, Plaut.: canum fido cum pectore corda, Ter.: dura illa pectora (v. d. Samnitern), Liv.: toto pectore amare, von ganzem Herzen, Cic.: eā pietate omnium pectora imbuere, ut etc., Liv. – forti pectore, Mut, Hor.: pectore puro, Gewissen, Bewußtsein, Hor. – u. wie Herz, Seele, p. amicitiae, Freundesherz, Freund, Manil. u.a.: cara sororum pectora, Verg. – 2) als Sitz der Einsicht, des Verstandes usw., das Herz, der Sinn, die Einsicht, der Verstand, Geist, die Seele, toto pectore cogitare, Cic.: non tu corpus eras sine pectore, Hor.: pectore habere deum, v. Begeisterten, Ov.: excĭdere pectore alcis, vergessen werden, Ov.: de summo pectore dicere, unüberlegterweise, Gell.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > pectus

  • 13 aeger

    aeger, gra, grum (viell. verwandt mit dem lettischen īgt, verdrießlich, mürrisch sein), unwohl, I) physisch unwohl, unpäßlich, krank, leidend, angegriffen, erschöpft (Ggstz. sanus), a) v. leb. Wesen, deren Körper usw.: α) v. den Pers. selbst: Tiro, Cic.: mulier, Ter.: sus, Verg. u. Col.: aegrum simulare, sich krank stellen, Liv. u. (alqm) aegrum simulare, vorgeben, jmd. sei krank, Aur. Vict. – graviter aeger, Cic., nimis aeger, Gell.: homines aegri gravi morbo, Cic.: gravi et periculoso morbo aeger, Liv.: gravi corporis morbo aeger, Tac.: diutinis morbis aegra corpora, Liv.: aeger pulmonibus, Lucil. fr.: aeger vulneribus, Nep., ex vulnere, Cic. – aeger corpore, Curt. (vgl. unten no. II): aeger pedibus, Sall. u. Gell.: aeger oculis ex verna intemperie, Liv.: longā navigatione aeger, Tac. – später m. Genet. od. Acc., aegra corporis, saucia animi, Apul. met. 4, 33: cuius morbi aeger esset, Val. Max. 5, 7. ext. 1: manum aeger, Tac. hist. 4, 81: pedes graviter aeger, Gell. 19, 10, 1. – subst., aeger, grī, m., der Kranke, Cic. (verb. aegri ac debiles, Lact.): u. aegra, ae, f., die Kranke, Ter. – β) v. Körper u. seinen Teilen: corpus, Cic.: corpora, Verg. u. Liv.: sinisterius brachium, Suet.: genua, Verg.: oculi, Gell.: lumina, Sen.: pars, partes, Cels.: stomachus, Hor.: dens, Mart.: quibus aeger est pulmo, Lungenkranke, Macr. – u. so vom als Körper gedachten Staate, pars rei publicae, krank = zerrüttet, Cic.: civitas, Liv.: res, Liv.: aegra vulnere Ausonia, Sil. – γ) v. körperl. Zuständen od. Tätigkeiten, leidend, valetudo, Cic. u. Gell. – u. beschwerlich, lästig, anhelitus, Verg.: balatus, Ov.: victoria, Aur. Vict.: cataplasmatum usus aeger atque difficilis aegrotanti videtur, Cael. Aur. acut. 3, 4, 38. – b) v. Gewächsen, seges, Verg.: arbor, vites, Pallad. – c) v.a. Ggstdn.: res (Ggstz. sana), Sen. de ira 1, 17, 2: moles aegra, zerrüttet, verfallen, Stat. Theb. 10, 868: quid in toto terrarum orbe validum, quid aegrum (faul, zerrüttet) fuerit, Tac. hist. 1, 4: movere et quatere quicquid usquam aegrum (Schadhaftes) foret, Tac. hist. 2, 86. – II) geistig unwohl, u. zwar von jeder Art leidenschaftlicher Aufregung, v. Liebe, Hoffnung, Furcht, Sorge, Trauer, krank, krankhaft, leidend, angegriffen, eingenommen, beklommen, verstimmt, tief gebeugt, kummerbeladen, verdrießlich, unzufrieden, mißvergnügt, bekümmert, geängstigt, a) v. Pers.u. deren Geist, Gemüt, mortalibus aegris, Lucr. 6, 1: aegra amans, Verg.: capellas protenus aeger ago, Verg.: Psyche aegerrima, Apul. met. 6, 13: aegra municipia, schwierige (den Gehorsam versagende), Tac. Agr. 32. – animus, Enn. fr. u. Sall.: animi, Liv.: cor, Enn. fr. u. Ov.: anima, mens, Ov.: pectora, Val. Flacc. – m. ab u. Abl., ab animo aeger fui, Plaut. Epid. 129. – m. bl. Abl., aegra animo, Enn. tr. 288 (213): animo magis quam corpore aeger, Liv. 21, 52, 3: minus aeger animo quam corpore, Plin. ep. 9, 22, 3: bes. m. Abl. causae, aeger ingentibus curis, Verg. Aen. 1, 208: amore, Liv. 30, 11, 3: morā, Tac. hist. 1, 31: visis, Sil. 170: animus aeger avaritiā, Sall. Iug. 29, 1: anima aegra cruciatibus, Ov. met. 9, 179: subitis bonis aegra, Sil. 7, 726: aegra periclis pectora, Sil. 15, 135: aegra laetis invidia, Stat. Theb. 1, 126. – m. Genet., aeger animi, Liv. 1, 58, 9; 2, 36, 4; 30, 15, 9. Curt. 4, 3 (13), 11. Tac. hist. 3, 58. Sil. 8, 108: m. Genet. causae, aeger consilii, Sall. hist. fr. 4, 73 (76). Stat. Theb. 11, 141: aegra sanitatis, Laev. bei Prisc. 6, 95: timoris aeger, Sil. 3, 72: delicti, Sil. 13, 52: morae, Lucan. 7, 240: rerum temere motarum, Flor. 3, 17, 9: foedi in se commissi, Augustin. de civ. dei 1, 19. – b) v. geistigen, gemütlichen od. den Geist, das Gemüt erregenden Zuständen, teils = peinlich, schmerzlich, schmerzvoll, kummervoll, verdrießlich, luctus, Lucr. u. Ov.: amor, mors, Verg.: senectus, Ov.: aegris oculis introspicere alqd, mit neidischen Augen, Tac.: numquam quicquam meo animo fuit aegrius, quam etc., Plaut. Amph. 910: u. neutr. Sing. subst., plus aegri ex hoc abitu viri quam ex adventu voluptatis cepi, Plaut. Amph. 641: sed cui nihil accidit aegri, Lucr. 5, 173. – teils = schwach, dah. auch wankend, schwankend, fides, Sil. 2, 392: spes, Sil. 9, 543. Claud. nupt. Hon. et Mar. 14. – / Komp. Neutr. aegrius, Plaut. Amph. 910. Lucr. 4, 465: Superl. aegerrimus, Sil. 8, 166. Gell. 16, 16, 1. Apul. met. 6, 13. Not. Tir. 82, 58.

    lateinisch-deutsches > aeger

  • 14 concipio

    con-cipio, cēpī, ceptum, ere (con u. capio), zusammenfassen, aufnehmen, auffassen, auffangen, I) im allg.: 1) eig., vermittelst eines Gefäßes u. dgl., a) übh.: nuces vix sesquimodio, Varr.: aquam trulleo, Varr. LL.: multum ignem trullis ferreis, Liv.: ingrediendo ventum veste, Quint.: auras (verst. ex tibiis), Ov.: in quibus aura illa concipitur, Quint.: quorum nomina nostro ore concipi nequeant, nicht in unsern Mund genommen, d.i. nicht ausgesprochen werden können, Mela. – b) Wasser in eine Röhre fassen (t.t.), Alsietinam aquam, Frontin. aqu. 11; u. so ibid. 5 sqq. – Partiz. subst., concepta commentariorum, die in den Kommentarien verzeichneten Fassungsmaße, Frontin. aqu. 67 u. 73. – c) Pass. concipī, α) sich ansammeln, v. Flüssigkeiten übh., ut quisque (umor) ibi (in den Ställen) conceptus fuerit, quam celerrime dilabatur, Col. 1, 6, 5. – β) sich fangen, entspringen, v. Flüssen, torrens velut ex alio fonte conceptus, Curt.: Ganges multis fontibus conceptus, Mela: Indus conceptam pluribus alveis undam trahit, Mela: torrens imbribus conceptus, ein Gießbach, Col. – γ) sich ansammelnd entstehen, sich bilden, in ea parte nivem concipi, Sen. nat. qu. 4, 12, 1. – bes. v. phys. Übeln, is morbus aestate plerumque concipitur, Col. 7, 5, 14: si ex calore et aestu concepta pestis invasit, Col. 7, 5, 2.

    2) übtr., Worte in eine (bestimmte, gesetzliche, feierliche) Formel bringen, die Formel von etw. abfassen, -aufsetzen (als t.t.): a) übh.: verba (iurisiurandi), iusiurandum, Liv.: conceptis verbis iurare, einen förmlichen (feierlichen) Eid schwören, Plaut. u. Liv. (vgl. quod EX ANIMl SENTENTIA iuraris, sicut concipitur more nostro, wie es in der bei uns üblichen Formel heißt, Cic.): verbis conceptissimis iurare, den förmlichsten (feierlichsten) Eid schwören, Petr. 113, 13: conceptis verbis peierare, einen förmlichen Meineid schwören, Cic.: dass. conceptis verbis deierare, Nep. fr. X II, 2 Stav.: verbis conceptis affirmare m. folg. Akk. u. Infin., Sen. apoc. 1, 3. – c. vadimonium, Cic.: edictum, obligationem, ICt. – dah. prägn., α) etw. in feierlicher Formel aus- od. nachsprechen (vgl. Bach Ov. met. 7, 594. Ruperti Tac. hist. 4, 31, 3), preces, Ov.: vota, Ov.: Q. Marcio Philippo praeeunte in foro votum (v. Volke), Liv.: c. cetera iurisiurandi verba, Tac.: sic verba concipito, sprich folgende Gebetsformel aus, Cato r.r. 139, 1 u. 141, 4: verba iurationis concipit (er schwört) m. folg. Akk. u. Infin., Macr. sat. 1, 6, 30. – β) in feierlicher (offizieller) Formel schließen, ankündigen, bestimmen, anordnen, foedus, Verg.: iustum bellum, Varr. LL.: Latinas (ferias) sacrumque in monte Albano rite, Liv.: nova atque integra auspicia, Liv. – b) eine Summe in Zahlen fassen, anschlagen, berechnen, bestimmen, c. summas (der Gefallenen), Liv. 3, 5, 12.

    II) insbes., an od. in sich nehmen, annehmen, in sich aufnehmen, 1) eig.: a) als jurist. t.t., eine Sache bei jmd. abfangen, abfassen, penes quem res concepta et inventa est, Paul. sent. 2, 31, 5. – insbes., c. furtum, einen Diebstahl in Gegenwart von Zeugen bei jmd. feststellen, Gell. 11, 18, 9 sqq. Gaius inst. 3, 186. – b) eine Flüssigkeit in sich aufnehmen, an sich ziehen, einsaugen, concipit Iris aquas, Ov.: vinea omnes imbres limumque concipit, Col.: concipiunt (nubes) multum marinum umorem, Lucr.: madefacta terra caducas concepit lacrimas ac venis perbibit imis, Ov.: ne (frumentum) concepto umore vitietur, Sen.: patere (laß zu) medicamentum concipi venis, Curt. – c) Feuer, α) v. Gebäuden u.a. brennbaren Ggstdn., c. ignem od. flammam, Feuer fangen, angehen (s. Oudend. Caes. b.c. 2, 14, 2), zB. materies, quae nisi admoto igni ignem concipere possit, Cic.: turris concipit ignem od. flammam, Curt. u. Caes.: stuppa iacit flammam concepto protinus igni, Lucr.: herba, cuius radix e longinquo concipit ignes, Plin.: conceptum ignem late od. latius fundere, Curt.: ne sacer tot ab ignibus aether conciperet flammas, Ov.: caedatur omnis silva et Oetaeum nemus concipiat ignes, Sen. poët.: ignitis lapidibus igne concepto, Vulg. 2. Mach. 10, 3. – u. im Bilde v. Verliebten, quem mens mea concipit ignem? welch Feuer der Liebe ergreift meinen Sinn? Ov.: concipit interea validos Aeëtias ignes, es erfaßt die Ä. heftige Glut, Ov.: cuncto concepit pectore flammam, Catull.: excute virgineo conceptas pectore flammas, Ov. – β) v. Kalk beim Löschen, c. ignem, sich erhitzen, Ov. met. 7, 108. – d) Luft aufnehmen, fangen, einziehen, cum magnam vim venti vela conciperent, Curt.: bucina concepit aëra, Ov.: pars (animae) concipitur cordis parte quādam, quem ventriculum cordis appellant, Cic. – e) in od. an den Körper aufnehmen, α) übh.: praecordiis conceptam mortem continere, Cic. Tusc. 1, 96. – β) befruchtenden Samen in sich aufnehmen, v. der Erde u. dgl., omnia quae terra concipiat semina, Cic.: censes, ante coronam herbae exstitisse, quam conceptum esse semen? Cic.: inde occultas vires et pabula terrae pinguia concipiant, Verg. – γ) v. weibl. Wesen, empfangen = schwanger-, trächtig werden, absol., ubi concepit aliqua, Cels.: cum concepit mula, Cic. – m. Acc., ut id quod conceperat servaret, Cic.: phoenix se ipsa concipit, Mela: concepta crimina (die durch Verbrechen empfangene Leibesfrucht, das Sündenkind) portat, Ov.: ita fit ut sola piscium et animal pariant et ova concipiant, Plin. – u. (im Bilde) hoc quod conceptum res publica periculum parturit (mit der der Staat gleichs. schwanger geht), Cic. – mit ex od. (selten) m. de od. ab u. Abl., od. m. Adv. (woher?), ex illo concipit ales, Ov.: quod erat ex fratre conceptum, Cic.: Tiberius ut ex adulterio conceptus, Suet.: u. (mehr im Bilde) funestum illud animal ex nefariis stupris, ex civili cruore conceptum, Cic.: de lupo concepta Nape, Ov.: conceptus a captiva servus, Ov.: Apis bos divinitus conceptus, Mela. – m. Abl. womit? partum od. alqm conceptum utero habere, Val. Max. – m. Abl. wodurch? quem pluvio Danaë conceperat auro, Ov.: anguis immanis concubitu conceptus, Cic.: puer furto conceptus, ein Kind von geheimer (unehelicher) Geburt, ein Bastard, Ov.: phoenix non coitu concipitur, Mela. – m. usque in u. Akk. der Zeit, feminae (canes) concipiunt usque in annos novem, Col. – dah. prägn., concipe = heirate, Ov. met. 11, 222. – u. Partiz. Perf. subst., conceptum, ī, n., die Leibesfrucht, ne praegnanti medicamentum, quo conceptum excutitur, detur, Scrib. ep. ad C. Iul. Callist. p. 3 R.: coacta conceptum a se abigere, Suet. Dom. 22: u. so timeo ne (ova) iam concepti (sc. pulli) sint, schon Junge sind (wir: schon besessen sind), Petr. 33, 5. – f) eine Frucht usw. an sich erzeugen, ansetzen, spicam (v. Halme), Plin.: radicem (v. Baume), ICt. – g) eine physische Eigenschaft od. Beschaffenheit annehmen, bekommen, v. Lebl., alias aliasque vires (v. Flüssen u. Seen), Ov. met. 15, 336. – c. acorem, amaritudinem, sauer, bitter werden, Col.: saporem salis, Pallad.: teporem, lauwarm werden, Pallad. – od. ein phys. Gut od. Übel bekommen, sich zuziehen, v. leb. Wesen, eo sapore cupidinem bibendi pascendique (v. Schafen), Col.: veram noxam (Schaden am Leibe), Col.: aes alienum, Schulden machen, ICt. – h) mit den Augen auffassen = wahrnehmen, qui haec tanta oculis bona (so viel Schönes) concipio? Plaut. Poen. 277.

    2) übtr., a) übh. an sich od. in sich aufnehmen, ein moral. Übel sich zuziehen, auf sich laden, dedecus (Schande), Cic.: vitia, Cic.: dolor a se ipso conceptus, von selbst entstandener (Ggstz. a deo immissus), Cic.: illa macula Mithridatico bello superiore concepta, Cic.: aliquot iam per annos concepta huic ordini turpitudo atque infamia, anhaftende, Cic. – m. ex u. Abl., maculam ex paterno sanguine, Cic.: furorem ex maleficiis, Cic. – b) etw. Straffälliges auf sich laden, begehen, tantum scelus, Cic.: malum aut scelus, Cic. – m. in u. Akk., non istum (Verres) maius in sese (gegen das röm. Volk) scelus concepisse, Cic. – m. cum u. Abl., quod flagitium Lentulus non cum Autronio concepit? Cic. – m. Abl. (durch), violandā re publicā fraudes inexpiabiles, Cic. Vgl. Benecke Cic. Cat. 2, 7. – c) (m.u. ohne animo, mente u. dgl.) etw. in die Seele, in die Gedanken, in das Gefühl aufnehmen = etw. in sich entstehen od. aufkommen lassen, ihm Raum geben, Eingang finden lassen, in sich nähren, im Busen hegen, empfin den, fühlen, tanta flagitia (schmähliche Behauptungen) animo, Cic.: iram intimo animo et corde, Cic.: animo ingentes iras, Ov.: c. mente vaticinos furores (Begeisterung), Ov.: pectore robur, Kraft im Busen fühlen, Verg.: tantum robur intra pectora pro facto spemque metumque suo, Ov.: corde metus, Stat.: auribus tantam cupiditatem, Cic.: pectora concipiunt alios motus, das Herz wird von andern Regungen ergriffen, Verg. – ohne animo u. dgl., spem regni, Liv.: spem suae mortis, Ov.: spem ostentis, Suet.: tantam od. ingentem iram, Curt. u. Iustin.: odium in alqm, Cic.: inimicitiae privatae ex praetura conceptae, Caes.: furor incredibilis biennio ante conceptus, der unbegreifliche u. wahnsinnige Gedanke, der zwei Jahre vorher unter m.K. gefaßt war, Cic.: c. curam ducis, die Führung (das Kommando) übernehmen, Verg. – bene concepti affectus, tief empfundene Gefühle, Quint. – dah. (mit [u. poet. ohne] spe, mente) der Hoffnung auf etw., dem Gedanken an etw. Raum geben, auf etw. hoffen, nach etw. streben, trachten, auf etw. sinnen, scelus, Cic.: hoc spe concipere, audacis animi esse, Liv.: concipit aethera mente, Ov.: c. thalamos alieni orbis, Ov. – non servili animo c. m. folg. Infin. = den nicht sklavischen Entschluß fassen, zu usw., Tac. ann. 2, 39. – d) etw. in die Phantasie aufnehmen = etw. sich vorstellen (von etw. sich eine Vorstellung machen), sich einbilden, (sich) denken, gew. m. Abl. animo, mente (s. Drak. Liv. 9, 18, 8), α) übh.: agedum inaugura, fierine possit, quod nunc ego mente concipio, Liv.: quantalibet magnitudo hominis concipiatur animo, unius tamen ea magnitudo hominis erit, Liv.: quid mirum si in auspiciis... imbecilli animi superstitiosa ista concipiant? Cic.: opulentia (Reichtum), quantam qui oculis non subiecere, animis concipere non possunt, von dessen Größe sich diejenigen, die ihn nicht mit Augen gesehen, keine Vorstellung machen können, Curt.: protinus concepit ›Italiam‹ et ›arma virumque‹, dachte sich J. usw. (= kam auf den Gedanken, die Äneide zu dichten), v. Vergil, Mart. 8, 56, 19. – m. folg. Acc. u. Infin., concepit, (Germanos) esse homines, qui etc., Vell. 2, 117, 3: forsitan et lucos illic urbesque deorum concipias animo esse, Ov. met. 2, 77. – m. folg. indir. Fragesatz, concipere animo potes, quam simus fatigati, Plin. ep. 3, 9, 24. – Partiz. Perf. im Plur. subst., mente concepta, ōrum, n., das Vorgestellte, Gedachte, die Gedanken, Einbildungen, Quint. 5, 10. § 1 u. 4: mente concepta sensus vocamus, Quint. 8, 5, 2. – β) = etw. ahnen, argwöhnen, nec nutrix etiamnum concipit ullum mente nefas, Ov.: nec tantos mente furores concipit, ihr kam in die Seele kein Gedanke von solcher Wut, Verg. – e) in die Erkenntnis, in das Bewußtsein aufnehmen, auffassen, erkennen, begreifen, principio rerum omnium quasi adumbratas intellegentias animo ac mente c., Cic.: habere bene cognitam voluptatem et satis firme conceptam animo atque comprehensam, wohlverstanden u. ziemlich bestimmt aufgefaßt u. begriffen haben, Cic.: si qua divinae opis auguria mente concipi possent, Curt. – m. folg. Acc. u. Infin., quod enim ita iuratum est, ut mens conciperet fieri oportere, id servandum est, jeden Eid, den man mit dem Bewußtsein geschworen hat, man sei zu seiner Erfüllung verpflichtet, muß man halten, Cic. de off. 3, 107. – / arch. Infin. Präs. Pass. concipei, Corp. inscr. Lat. 1, 205. col. I, 45 u. 48.

    lateinisch-deutsches > concipio

  • 15 imbuo

    imbuo, buī, būtum, ere (*imbu, vgl. altind. ambu, Wasser), mit etwas tränken, befeuchten, benetzen, in etwas eintauchen, so daß eine Sache Farbe, Geruch usw. bekommt, I) eig.: palmulas in aequore, Catull.: lanam liquoribus, Colum.: oscula nectare, Hor.: phialam nectare, benetzen (poet. = mit Wein anfüllen od. einweihen), Mart.: vestem sanguine, Ov.: sagittas, damit verwundet werden, Ov.: farina fermento imbuta, gesäuertes Mehl, Gell.: odore imbuta testa, Hor.: imbuti sanguine gladii, Cic.: sanguine consulis Romani militis imbutae manus sunt, Vell. – II) übtr.: A) benetzen, erfüllen, besudeln, beflecken, anstecken, gladium scelere, Cic.: aures promissis, Curt.: pectora pietate, Liv.: so auch imbutus nece, Ov.: imbutus maculā sceleris, Cic.: bellum odio imbutum, Cic.: imbutus crudelitate, Cic., superstitione, Cic., admiratione, Liv. – B) etwas zeitig beibringen, jmd. zu od. an etwas ge wöhnen, unterrichten, jmdm. Geschmack an etwas beibringen od. beizubringen suchen, jmd. in etw. einweisen, oft auch = in etw. erst einführen, mit etw. nur erst bekannt machen, einweihen, mit etw. vertraut machen, auch mit etw. ausstatten, erfüllen, se studiis, Cic.: alqm opinionibus, Cic.: vitiis, Liv.: militem licentiā saevitiāque, Tac.: nam si te regeret pudor, sive adeo cor sapientiā imbueret, Pacuv. fr.: nec quicquam (= nec ullā re) imbuuntur, Tac.: pectora religione, Cic.: (legiones) imbutae favore Othonis, Tac.: is, qui et doctrinā mihi liberaliter institutus et aliquo iam imbutus usu et satis acri ingenio esse videatur, Cic.: imbutus cognitionibus verborum, Cic.: imbutus rudimentis militiae, Vell.: elementis studiorum etsi non instructus, at certe imbutus sit, Tac.: quasi non perfunctus litteris, sed imbutus, Suet.: litteris saltem leviter imbutus, Quint.: litterulis Graecis imbutus, nur oberflächlich mit der griech. Literatur bekannt, Hor.: an tu dialecticis ne imbutus quidem est? hast du nicht einmal ein bißchen Logik gelernt? Cic.: Aper omni eruditione imbutus, mit einem Anflug von allgemeiner (enzyklopädischer) Bildung, Tac.: nos ita a maioribus instituti atque imbuti sumus, ut etc., Cic. – m. ad u. Akk., imb. socios ad officia legum, Tac.: ad excidium urbium imbutus (Scipio), Flor.: ad quam legem non instituti sed imbuti sumus, nicht unterwiesen, sondern durch Gewöhnung gelangt sind, Cic.: sic litteris talibusque doctrinis ante excoli animos et ad sapientiam concipiendam imbui et praeparari decet, Cic. fr.: m. in u. Akk., alqm in disciplinas dialecticas inducere atque imbuere, einführen u. einweihen, Gell. 16, 8, 1. – mit Infin., nec (Iudaei) quicquam prius imbuuntur (nichts wird ihnen eher eingeschärft), quam contemnere deos, Tac. hist. 5, 5; u. so Prud. perist. 9, 36. Min. Fel. 6, 1. – C) (poet.) etw. gleichs. einweihen, zuerst kennen lernen, probieren, beginnen, latrocinia militum, Flor.: imbue opus tuum, Ov.: terras vomere, zuerst pflügen, Val. Flacc.: cursu prima imbuit Amphitriten, ist zuerst geschifft, Catull.: exemplum palmae primae, das erste Beispiel geben, Prop.

    lateinisch-deutsches > imbuo

  • 16 presso

    presso, āre (Intens. v. premo), drücken, pressen, vomicam, Plaut.: femina, Ov.: cineres haustos ad pectora, Ov.: cinerem ad pectora, Sil.: manu brachia, Hor. (al. prensare): ubera palmis oder manibus, melken, Verg. u. Ov. (u. so mollite ovium ubera, Ambros. de virg. 3, 4. § 17): dentibus ora, Lucr.

    lateinisch-deutsches > presso

  • 17 cinctus

    [st1]1 [-] cinctus, a, um: part. passé de cingo. - [abcl][b]a - ceint, qui porte une ceinture, qui aune ceinture. - [abcl]b - vêtu, équipé, armé. - [abcl]c - entouré, environné, escorté, enveloppé, cerné, investi.[/b] [st2]4 [-] couronné.    - zonā muliebriter cinctus, Curt.: portant une ceinture semblable à celle des femmes.    - cinctae ad pectora vestem, Ov.: (femmes) qui portent une ceinture sous le sein.    - puer alte cinctus, Hor.: esclave court vêtu (pour la liberté des mouvements).    - regio mari cincta, Cic.: contrée entourée par la mer.    - cinctus periculis, Cic.: environné de périls. [st1]2 [-] cinctŭs, ūs, m.: - [abcl][b]a - ceinture (d'un vêtement). - [abcl]b - la façon de se ceindre. - [abcl]c - la manière de bander une blessure. - [abcl]d - cinctus (tunique courte, allant de la ceinture aux genoux). - [abcl]e - la ceinture (en parl. du corps).[/b]    - quotidiani cinctus, Plin.: les bandages quotidiens.
    * * *
    [st1]1 [-] cinctus, a, um: part. passé de cingo. - [abcl][b]a - ceint, qui porte une ceinture, qui aune ceinture. - [abcl]b - vêtu, équipé, armé. - [abcl]c - entouré, environné, escorté, enveloppé, cerné, investi.[/b] [st2]4 [-] couronné.    - zonā muliebriter cinctus, Curt.: portant une ceinture semblable à celle des femmes.    - cinctae ad pectora vestem, Ov.: (femmes) qui portent une ceinture sous le sein.    - puer alte cinctus, Hor.: esclave court vêtu (pour la liberté des mouvements).    - regio mari cincta, Cic.: contrée entourée par la mer.    - cinctus periculis, Cic.: environné de périls. [st1]2 [-] cinctŭs, ūs, m.: - [abcl][b]a - ceinture (d'un vêtement). - [abcl]b - la façon de se ceindre. - [abcl]c - la manière de bander une blessure. - [abcl]d - cinctus (tunique courte, allant de la ceinture aux genoux). - [abcl]e - la ceinture (en parl. du corps).[/b]    - quotidiani cinctus, Plin.: les bandages quotidiens.
    * * *
        Alte cinctus puer. Horat. Ceinct.
    \
        Humus aequore cincta est. Ouid. Environnee.
    \
        Caput honore nauali cinctus. Ouid. Ayant en la teste un chapeau ou couronne navale.
    \
        Caput luminibus cinctum. Ouid. Teste environnee d'yeulx.
    \
        Cinctus. Marcel. Qui ha quelque office, ou estat, ou magistrat de guerre.
    \
        Cinctus, Substantiuum. Plin. Ceinct, Ceincture.
    \
        Cinctus Gabinus. Virg. Quand on porte sa robe ou cappe en escharpe, un bras et une espaule vestu et l'autre à delivre, le pan de la cappe troussé dessoubs le bras.
    \
        Gemmatus cinctus. Claud. Ceincture garnie de pierres precieuses.
    \
        Sine cinctu, et discalciatus. Suet. Sans ceincture, et sans soliers, Desceinct, et deschaux.
    \
        Cinctu cingere. Plin. Ceindre d'une ceincture.
    \
        Cinctum soluere. Plin. Desceindre.

    Dictionarium latinogallicum > cinctus

  • 18 ferrum

    ferrum, i, n. [st2]1 [-] fer. [st2]2 [-] objet en fer: glaive, épée, lance, couteau, hache, chaîne, ciseaux... [st2]3 [-] dureté de coeur, insensibilité. [st2]4 [-] Ov. patience, fermeté. [st2]5 [-] guerre.    - nascitur ibi in maritimis regionibus ferrum, Caes.: il y a là du fer dans les régions maritimes.    - in pectore ferrum gerit, Ov.: il a un coeur de fer.    - ferro flammaque (ferro ignique): par le fer et par le feu.    - C. Marium e civili ferro eripuerunt: ils arrachèrent C. Marius à la guerre civile.    - qui videret ferrum suum in igni esse, Sen. (prov.): voyant qu'il s'agissait de lui (qu'il était sur le tapis).
    * * *
    ferrum, i, n. [st2]1 [-] fer. [st2]2 [-] objet en fer: glaive, épée, lance, couteau, hache, chaîne, ciseaux... [st2]3 [-] dureté de coeur, insensibilité. [st2]4 [-] Ov. patience, fermeté. [st2]5 [-] guerre.    - nascitur ibi in maritimis regionibus ferrum, Caes.: il y a là du fer dans les régions maritimes.    - in pectore ferrum gerit, Ov.: il a un coeur de fer.    - ferro flammaque (ferro ignique): par le fer et par le feu.    - C. Marium e civili ferro eripuerunt: ils arrachèrent C. Marius à la guerre civile.    - qui videret ferrum suum in igni esse, Sen. (prov.): voyant qu'il s'agissait de lui (qu'il était sur le tapis).
    * * *
        Ferrum, huius ferri. Plin. Fer.
    \
        Absumere ferro aliquem. Virg. Tuer d'un glaive.
    \
        Accipere ferrum pectoribus. Sil. Recevoir un coup d'espee en la poictrine.
    \
        Adegit ferrum in viscera. Sil. Il a fourré dedens les entrailles.
    \
        Ardens ferrum. Valer. Flac. Reluisant et flamboyant.
    \
        Collapsus ferro. Virg. Qui tombe mort, et tué d'un glaive.
    \
        Condit ferrum sub aduerso pectore. Virgil. Il cache et met dedens.
    \
        Consumere ferrum pectore. Stat. Recevoir l'espee dedens la poictrine, Quand on ha la poictrine traversee d'un coup d'espee.
    \
        Demetere aliquid ferro. Horat. Abbatre, Copper.
    \
        Demittere ferrum in artus. Ouid. Fourrer tout dedens.
    \
        Detegere ferrum. Lucan. Desgainer.
    \
        Elicere ferrum e terrae cauernis. Cic. Tirer hors.
    \
        Eripere ferrum vagina. Virgil. Desgainer.
    \
        Exigere spiritum ferro. Senec. Se tuer.
    \
        Exegit ferrum per viscera domini. Lucan. Il a poulsé ou fourré son espee à travers de, etc.
    \
        Hausit pectora ferro. Ouid. Il luy a fourré l'espee dedens la poictrine.
    \
        Immori ferro. Senec. Mourir sur une espee.
    \
        Incumbere ferro. Ouid. Se jecter sur la poincte d'une espee, S'enferrer.
    \
        Ferro semet induere. Senec. S'enferrer d'une espee.
    \
        Instructi ferro. Virgil. Garniz.
    \
        Mergere ferrum iugulo. Senec. Fourrer dedens la gorge.
    \
        Moliri ferrum in aliquem. Ouid. Lever pour frapper aucun.
    \
        Petere aliquem ferro. Ouid. Envahir, Assaillir.
    \
        Reponere ferrum. Stat. Rengainer, Remettre en la gaine.
    \
        Resoluit iugulum ferro. Ouid. Coppe la gorge.
    \
        Retundere ferrum iugulis. Lucan. Reboucher.
    \
        Stringere ferrum. Stat. Desgainer.
    \
        Superare ferrum duritia. Ouid. Estre plus dur que fer.
    \
        Traiecta ferro pectora. Virg. Percé tout oultre.

    Dictionarium latinogallicum > ferrum

  • 19 foedo

    foedo, āre, āvi, ātum - tr. - [st2]1 [-] rendre laid, défigurer (par une blessure), mutiler, dévaster. [st2]2 [-] souiller, salir (au pr. et au fig.). [st2]3 [-] flétrir, avilir, déshonorer.    - pectora pugnis foedare, Virg. En. 11, 86: se meurtrir le sein à coups de poing.    - foedare hostium copias, Plaut. Am. 1, 1, 91: maltraiter l'armée ennemie.    - ferro foedare volucres, Virg. En. 3, 241: blesser des oiseaux avec le fer.    - foedare agros, Liv.: dévaster les champs.    - nonnihil in Sarmatarum habitum foedantur, Tac. G.: ils ont un petite ressemblance hideuse avec les Sarmates.    - assiduo noctem foedare imbre, Claud. VI. Cons. Hon. 538: attrister la nuit par une pluie continuelle.    - nubes foedavere lumen, Sall. Fragm.: les nuages obscurcirent la lumière.    - Harpyiae contactu omnia foedant, Virg. En. 3.227: les Harpies souillent tout de leur contact.    - foedare in pulvere crines, Virg. En. 12.99: salir ses cheveux dans la poussière.    - foedare tellurem sanguine, Ov. M. 6.238: rougir la terre de son sang.    - foedare gloriam majorum, Plaut. Trin. 3.2.30: flétrir la gloire de ses ancêtres.    - vestis serica viros foedat, Tac.: un habit de soie dégrade les hommes.
    * * *
    foedo, āre, āvi, ātum - tr. - [st2]1 [-] rendre laid, défigurer (par une blessure), mutiler, dévaster. [st2]2 [-] souiller, salir (au pr. et au fig.). [st2]3 [-] flétrir, avilir, déshonorer.    - pectora pugnis foedare, Virg. En. 11, 86: se meurtrir le sein à coups de poing.    - foedare hostium copias, Plaut. Am. 1, 1, 91: maltraiter l'armée ennemie.    - ferro foedare volucres, Virg. En. 3, 241: blesser des oiseaux avec le fer.    - foedare agros, Liv.: dévaster les champs.    - nonnihil in Sarmatarum habitum foedantur, Tac. G.: ils ont un petite ressemblance hideuse avec les Sarmates.    - assiduo noctem foedare imbre, Claud. VI. Cons. Hon. 538: attrister la nuit par une pluie continuelle.    - nubes foedavere lumen, Sall. Fragm.: les nuages obscurcirent la lumière.    - Harpyiae contactu omnia foedant, Virg. En. 3.227: les Harpies souillent tout de leur contact.    - foedare in pulvere crines, Virg. En. 12.99: salir ses cheveux dans la poussière.    - foedare tellurem sanguine, Ov. M. 6.238: rougir la terre de son sang.    - foedare gloriam majorum, Plaut. Trin. 3.2.30: flétrir la gloire de ses ancêtres.    - vestis serica viros foedat, Tac.: un habit de soie dégrade les hommes.
    * * *
        Foedo, foedas, foedare. Plaut. Enlaidir, Gaster, Maculer, Souiller, Desfigurer.
    \
        Foedata turpidine sacella. Cic. Polluz.
    \
        Foedare aliquem appellatione. Cato apud Plinium. Vilener et deshonorer.

    Dictionarium latinogallicum > foedo

  • 20 hebeto

    hebeto, āre, āvi, ātum - tr. - [st2]1 [-] émousser, rendre moins pointu, moins tranchant. [st2]2 [-] affaiblir, émousser, diminuer. [st2]3 [-] engourdir, endormir. [st2]4 [-] obscurcir, ternir.    - venena hebetare, Plin. 23, 4, 40, § 80: neutraliser l'effet des poisons.    - lunam hebetare, Plin.: éclipser la lune.    - aures hebetare, Cels. 2, 1: rendre sourd.    - hebetare pectora, Ov. P. 4: ôter la mémoire.
    * * *
    hebeto, āre, āvi, ātum - tr. - [st2]1 [-] émousser, rendre moins pointu, moins tranchant. [st2]2 [-] affaiblir, émousser, diminuer. [st2]3 [-] engourdir, endormir. [st2]4 [-] obscurcir, ternir.    - venena hebetare, Plin. 23, 4, 40, § 80: neutraliser l'effet des poisons.    - lunam hebetare, Plin.: éclipser la lune.    - aures hebetare, Cels. 2, 1: rendre sourd.    - hebetare pectora, Ov. P. 4: ôter la mémoire.
    * * *
        Hebeto, hebetas, pen. cor. hebetare. Liu. Reboucher ou emoucer, Refouler, Faire mouce.
    \
        Aciem oculorum. Plin. Debiliter la veue.
    \
        Cura tristitiae hebetatur vino. Plin. Est moderee par boire vin.
    \
        Flatus hebetatus. Plin. Affoibli.
    \
        Flammas hebetare. Ouid. Debiliter tellement qu'elles ne puissent brusler.
    \
        Hebetatur speculorum fulgor. Plin. Se gaste, Se ternit.
    \
        Lunam conuenit vmbra terrae hebetari. Plin. Touts conviennent en ceste opinion, que la lune s'obscurcit par, etc.
    \
        Oculos hebetat allium. Plin. Gaste la veue.
    \
        Venena omnia hebetat oleum. Plin. Affoiblit et rompt la force de, etc.

    Dictionarium latinogallicum > hebeto

См. также в других словарях:

  • Pectora — Pectus Pec tus, n.; pl. {Pectora}. [L., the breast.] (Zo[ o]l.) The breast of a bird. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • pectora — pec·to·ra (pekґtə rə) [L.] plural of pectus …   Medical dictionary

  • Abderitanae pectora plebis. — См. Абдериты …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • Roditur ut scabra positum rubigine ferrum: Sic mea perpetuos curarum pectora morsus — habent. — См. Моль одежду тлит, а печаль сердце …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • Quod non mortalia pectora coges, auri sacra fames — …   Википедия

  • Llibre Vermell de Montserrat — Una página del Llibre Vermell de Montserrat con la canción Mariam matrem virginem. El Llibre Vermell de Montserrat (en castellano, Libro Rojo de Montserrat) es un manuscrito conservado en el Monasterio de Montserrat, cerca de Barcelona. Contiene… …   Wikipedia Español

  • FRAGOR — apud eundem Poetam Theb. l. 8. v. 41. ubi de funere Archemori, matrisque ac famularum eius luctu, Sic alium ex alio, quamquam lassata fragorem Pectora congeminant, integratoque resultant Accensae clamore fores sonus est planctus et verberatorum… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • PLANCTU — dilectorum aut agnatorum hominum, magis affici umbras mortuorum, quam omnibus aliis, licet sumptuosis officiis, Gentilibus olim creditum. Statius, l. 2. Sylv. 6. v. 90. nec quod tibi Setia canos Restinxit cineres, gremio nec lubricus ossa Quod… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Wort — 1. A guids Woat pfint a guids Oat. (Steiermark.) – Firmenich, II, 767, 73. 2. A güt Wort bringt a güte Äntver (Antwort). (Warschau. Jüd. deutsch.) Freundliches Entgegenkommen gewinnt die Herzen. 3. Allen Worten ist nicht zu glauben. – Henisch,… …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • Pfingsthymnus — Der Pfingsthymnus „Veni creator spiritus“ (zu deutsch: Komm, Schöpfer Geist ) ist eine lateinische Dichtung, mit welcher die gläubige Gemeinde den heiligen Geist um Beistand bittet. Sie erinnert an die erste Herabkunft des Heiligen Geistes an… …   Deutsch Wikipedia

  • Veni creator spiritus — Der Pfingsthymnus „Veni creator spiritus“ (zu deutsch: „Komm, Schöpfer Geist“) ist eine lateinische Dichtung, mit welcher die gläubige Gemeinde den heiligen Geist um Beistand bittet. Sie erinnert an die erste Herabkunft des Heiligen Geistes an… …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»